وعده‌های محقق شده روحانی به گلستانی‌ها تقریبا "هیچ"؛ دست خالی دولت در سفر استانی

حسن روحانی رئیس جمهور به همراه اعضای هیئت دولت در حالی هفته آینده برای دومین بار به استان گلستان سفر می‌کند که بسیاری از وعده‌ها و مصوبات بزرگ و مهم سفر نخست بلاتکلیف برزمین مانده است.

آذرماه سال 93 وقتی دولت یازدهم برای نخستین بار گلستان را مقصد سفرهای استانی خود قرار داد، خیلی‌ها منتظر بودند تا شاید گره‌های کوری که در برخی از موضوعات از جمله پتروشیمی، خلیج گرگان، راه آهن گرگان- مشهد، زهکشی اراضی و تعدادی دیگری از پروژه‌ها افتاده بود باز شود.

سفری که رهاوردش برای مردم گلستان، 121 مصوبه و البته چند وعده بزرگ بود. مصوبه‌هایی که به رغم درخواست‌های مکرر رسانه‌ها در اختیارشان قرار نگرفت و در آخر نیز مسئولان اعلام کردند، مصوبه‌های سفر آذرماه سال 93 رئیس جمهور به گلستان به صورت کامل اجرا شده است! اما وعده‌های رئیس جمهور به گلستانی‌ها از احداث سدهای قره‎چای و زرین‌گل گرفته تا آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن گرگان- مشهد با گذشت بیش از 4 سال، همچنان بلاتکلیف مانده است.

مهم‌ترین و اصلی‌ترین برنامه حسن روحانی در نخستین سفرش به استان گلستان، افتتاح دوباره خط ریلی سراسری ایران- ترکمنستان- قزاقستان بود. خط ریلی که بنا بود به گفته رئیس جمهور گلستان را به دالان توسعه کشور بدل کند.

مراسم افتتاح این خط ریلی با حضور روسای جمهور سه کشور برگزار شد اما نتیجه‌اش حداقل برای گلستان آن چیزی نبود که دولت وعده داده بود.

یکی از هدفگذاری‌های مهم و اساسی برای احداث کریدور ریلی شمال- جنوب، انتقال مازاد غلات کشور قزاقستان به گلستان و انتقال آن به جنوب و ترانزیت به کشورهای حاشیه خلیج فارس بود. البته توسعه صادرات به دیگر کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان و همچنین دسترسی به بازار 270 میلیون نفری روسیه از دیگر اهداف این خط ریلی بود اما وقتی کار به مراحل پایانی رسید، نقدهای زیادی به آن وارد شد. یکی از این مسائل بحث‌های مربوط به تعویض بوژی بود. نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی نیز به شدت با این موضوع که تعویض بوژی در خاک کشور همسایه انجام شود مخالفت می‌کردند اما آن اعتراض‌ها و مخالفت‌ها راه به جایی نبٌرد و ایستگاه تعویض بوژی در کشور ترکمنستان ایجاد شد که هزینه صادرات و واردات را افزایش می‌داد. عده زیادی از فعالان اقتصادی توافق صورت گرفته را به دلیل اینکه کشورمان نفعی درآن نداشت به معاهده ترکمنچای تشبیه می‌کردند. این مسئله موجب شد تا ظرفیت حمل سالانه بار از طریق این خط ریلی که قرار بود فقط 13 میلیون تن آن غلات قزاقستان باشد، در بهترین حالت ممکن حدود 2.5 تا 3 تن شود. 

پس از چندسال دولت به اشتباهی که در این طرح رخ داده بود، پی بُرد و اقدام به ایجاد خط عریض ریلی در مرز اینچه‌برون کرد؛ هرچند خط عریض هم نتوانست جهشی در صادرات و ترانزیت کالا از این خط ریلی ایجاد کند.

احداث سدهای قره‌چای و زرین‌گل یکی از وعده‌های رئیس جمهور به مردم گلستان بود؛ طرح‌هایی که با گذشت 4 سال وضعیت خوبی ندارند و فرجام آنها نیز مشخص نیست.

روحانی در سفر نخست خود به این استان وعده داده بود: این دو پروژه به همراه سایر پروژه‌های سدسازی در استان سال 93 و اوایل سال 94 به بهره‌برداری برسد. تکمیل و آبگیری سد نرماب تا سال 98 نیز یکی دیگر از قول‌های رئیس جمهور به گلستانی‌ها بود.

میرمحمد غراوی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان درباره این پروژه‌ها می‌گوید: قرار بود دولت تأمین سرمایه‌گذاری برای سدهای زرین‌گل و قره‌چای را از طریق هلدینگ‌ها انجام دهد. متأسفانه این مسئله هنوز به نتایج اولیه هم نرسیده است. با اینحال انتظار داریم در سفر آینده رئیس جمهور به استان این پروژه بار دیگر مورد تأکید و تصویب قرار بگیرد.

علی نظری، مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان درباره پروژه‌های سدسازی در استان می‌گوید: مجوز تخصیص آب سدهای قره‌چای و زرین‌گل را از وزارت نیرو گرفتیم. پیگیر مجوزهای محیط زیستی این پروژه هستیم که به زودی نهایی می‌شود اما از سال گذشته برای مجوز ماده 23 آن اقدام کردیم که هنوز به نتیجه نرسیده است.

او درباره وضعیت احداث سد نرماب که بزرگترین سدمخزنی گلستان و مهم‌ترین طرح آبرسانی استان به شمار می‌رود، می‌گوید: سال گذشته و امسال در 2 برهه زمانی عملیات ساخت این سد در آستانه تعطیلی قرار گرفت. سال قبل به دلیل جابه‌جایی روستاها مشکلاتی به وجود آمد که 10.5 میلیارد تومان اعتبار برای حل این مشکل به استان اختصاص پیدا کرد.

نظری با بیان اینکه سدنرماب تنها پروژه در گلستان است که از محل ماده 56 ( فاینانس داخلی) اجرا می‌شود، ادامه می‌دهد: سرمایه‌گذار ( قرارگاه خاتم‌الانبیا) تاکنون به تعهدات خود عمل کرده اما دولت در بازپرداخت اصل و فرع سرمایه با مشکل مواجه شده است. با جلسه‌هایی که پیرامون این پروژه در وزارت نیرو برگزار شد، در صورت اختصاص اعتبار می‌توان به بهره‌برداری از این سد در سال آینده امیدوار بود.

یکی دیگر از قول‌های رئیس جمهور در سفرش به گلستان، ایجاد منطقه آزادتجاری در مرز اینچه‌برون بود. طرحی که در دل آن شهرک‌های متعددی از جمله شهرک‌های متالورژی و پتروپالایش نیز دیده شد. 

سهم دولت در ایجاد منطقه آزاد اینچه‌برون، تهیه و تصویب لایحه و ارسال آن به مجلس شورای اسلامی بود. دولت حداقل در این زمینه به قولش عمل کرد و لایحه مناطق آزاد که اینچه‌برون را هم شامل می‌شد به مجلس شورای اسلامی فرستاد. به رغم فرازو نشیب‌هایی که لایحه منطقه آزاد اینچه‌برون پشت سر گذاشت، هنوز هم ایرادهای آن برطرف نشده و شورای نگهبان نیز لایحه را به مجلس بازگردانده است و مشخص نیست چه فرجامی در انتظار این لایحه خواهد بود.

راه‌آهن گرگان- مشهد یکی دیگر از قول‌های حسن روحانی به مردم گلستان بود؛ پروژه‌ای که به رغم کلنگ‌زنی چندباره‌اش هنوز درگیر ابهام‌ها و اما و اگرهاست.

رئیس جمهور گفته بود: « راه‌آهن گرگان- مشهد مسئله دیگر است. می‌دانید که از سمت مشهد کار آغاز شده و ما تصمیم گرفتیم که پروژه از سمت گرگان به مشهد نیز آغاز شود».

این در حالی است که نبی‌هزار جریبی، نماینده گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی  4 سال پس از قول دولت به مردم گلستان به خبرنگار تسنیم گفته است: فاینانس راه‌آهن گرگان- مشهد برعهده یک شرکت چینی بود که به علت تحریم‌های انجام شده و مشکلات ارزی در حال حاضر معلق است. مکاتبه‌های زیادی با رئیس جمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی انجام شده اما این پروژه در حد یک کاغذ روی میز آنان قرار دارد.

سیدمناف هاشمی، استاندار گلستان نیز درباره این پروژه می‌گوید: مشکل اصلی 15 درصد سهم دولت بود و با تلاش‌های انجام شده مصوبه آن در تاریخ 21 آذرماه امسال ابلاغ شد. قرار بود این پروژه از محل فاینانس چین اجرایی شود اما این اتفاق رخ نداد. پیگیری‌ها و تلاش‌های دولت در این زمینه انجام شده و از اینجا به بعد همه چیز به شهامت و اراده طرف چینی بستگی دارد. با این حال این پروژه به عنوان یکی از خواسته‌های مردم گلستان همچنان در اولویت پیگیری‌های ما قرار دارد. با توجه به سفر رئیس جمهور در هفته آینده امیدواریم شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که عملیات اجرایی این پروژه با قید فوریت تا پایان امسال آغاز شود.

توسعه گردشگری آشوراده به عنوان تنها جزیره ایرانی دریای خزر، یکی دیگر از قول‌های حسن روحانی به مردم گلستان بود. رئیس جمهور در سفر سال 93 گفته بود: « آشوراده را به قطب گردشگری تبدیل خواهیم کرد. بحث‌های زیادی بین محیط زیست و بخش‌های دیگر بوده که این مسائل را حل کردیم و آخرین مسائل را دیشب در هیئت دولت به امضای مسئولان رساندیم».

گردشگری آشوراده یکی از طرح‌‌های مصوب سفر رئیس دولت یازدهم به گلستان بود و البته دو دهه مناقشه را هم در سابقه داشت. حدود 20 سال پیش برای نخستین بار زمزمه‌های برنامه‌ریزی برای جزیره‌ای که شهرتش به عنوان منطقه‌‌ای ویژه و ذخیرگاهی زیستی در جهان بی‌بدیل بود، شنیده شد. اما ماجرا به زمزمه‌ها ختم نشد و تا جایی پیش رفت که اراضی ملی به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد.  نخستین طرح ارائه شده از سوی این سرمایه‌گذار، کتابچه‌ای بود که مختصات ساحلی کشورهایی مانند مالزی را الگوی طرح قرار داده بود و آنچه آخرین درجه اهمیت را داشت، حفظ محیط و تنوع زیستی منطقه بود. با این همه با اقدام قضایی معصومه ابتکار واگذاری این اراضی و اجرای طرح ملغی شد. پس از آن سازمان حفاظت محیط زیست کشور هرگز با اجرای طرح گردشگری در آشوراده موافقت نکرد تا قرعه به نام حسن روحانی و دولت یازدهم رقم خورد. سال 95 این طرح به تصویب نهایی رسید و دی ماه سال گذشته به استان ابلاغ شد تا شاید اجرای طرح های گردشگری شامل طبیعت‌گردی، بوم‌گردی و پرنده‌نگری و غیره بتواند پای گردشگران زیادی را به این جزیره باز کند.

پس از کش و قوس‌های فراوان طرح طبیعت‌گردی آشوراده در یکی دوماه گذشته با حضور آیت‌الله نورمفیدی و استاندار گلستان کلنگ‌زنی شد اما تأمین اعتبار برای ایجاد زیرساخت‌های آن برای حضور سرمایه‌گذار به یک دغدغه جدی تبدیل شده است. جدا از اعتراض‌های گاه و بیگاه تشکل‌های محیط زیستی نسبت به اجرای این طرح، باید منتظر ماند و دید آیا آشوراده با ظرفیت میزبانی روزانه 500 گردشگر ( بنابرآنچه در طرح به تصویب رسیده است) می‌تواند  به گفته حسن روحانی، پس از سال‌ها کلید توسعه استان گلستان باشد؟

استاندار گلستان درباره این طرح می‌گوید: مگر فقط چند NGOمسئول آشوراده هستند و مردم و سرمایه‌گذاران نباید درباره آن اظهارنظر کنند؟ مراجع رسمی به استان اعلام کردند باید مسیر قانونی اجرای این طرح، طی شود که این اتفاق افتاد و همه مجوزهای موردنیاز نیز گرفته شد. با اینکه این طرح اعتبار نداشت 5 میلیارد تومان پول به آن اختصاص دادیم. معتقدیم گلستان برای توسعه به درآمد گردشگری نیاز دارد و آشوراده می‌تواند این بستر توسعه را فراهم کند.

زهکشی اراضی 280 هزار هکتاری شمال گلستان نه فقط مصوبه سفر نخست روحانی به گلستان بلکه مصوبه سفر دولت‌های نهم و دهم به گلستان نیز بود. رئیس جمهور وعده داده بود تا پایان دولت یازدهم، 22 هزار هکتار از اراضی اولویت‌دار این استان برای توسعه بخش کشاورزی، زهکشی شود. اما آنطور که مدیرعامل آب منطقه‌ای استان می‌گوید تاکنون فقط 10 هزار هکتار از این اراضی زهکشی شده است.

انجام قول‌ها و وعده‌هایی که حسن روحانی به مردم گلستان داد نه فقط به عمر دولت یازدهم قد نداد بلکه در این یکسال و نیمی که از فعالیت دولت دوازدهم می‌گذرد نیز به فرجام مطلوبی نرسیده‌اند.

شاید بهتر باشد رئیس جمهور و وزیرانش در سفر هفته آینده به گلستان از دادن وعده‌های جدید به مردم این استان بپرهیزند و فکری برای اجرایی کردن قول‌های 4 سال پیش خود داشته باشند.