نگرانی اززخم «آفتاب» بر پیکر بافت تاریخی گرگان/ خداحافظ بازآفرینی
طرح «آفتاب یک» که در شورای شهر گرگان مصوب شده و قرار است در بخش هایی از بافت تاریخی گرگان اجرا شود، نگرانی هایی را برای حامیان بافت تاریخی گرگان ایجاد کرده است.
شامگاه شنبه (۱۱ اسفند) بود که پروژه‌ای با حواشی فراوان در شورای اسلامی شهر گرگان به تصویب رسید.
پروژه‌ای که تصویب آن نگرانی حامیان بافت و مردم را در پی داشته است؛ در این طرح بخشی از بافت تاریخی شهر که میراث گذشتگان است تخریب خواهد شد و جای آن ساختمان «آفتاب یک» شکل خواهدگرفت. آفتابی که با پنج رأی موافقِ شورای شهر قد علم می‌کند.
در این طرح که در غیاب رئیس شورای شهر به تصویب رسید سه عضو شورا مخالف بودند که البته نظر دو تن از آنها (حسین ربیعی و سعید رحیمی) بر این بود که ضمانت اجرایی و زمانبندی طرح باید رعایت شود و هیچ نگاهی به حفظ بافت تاریخی نداشتند و تنها فائزه عبداللهی مسأله حفظ بافت را مطرح کرد.
مأموریت شرکت عمران مسکن سازان گلستان حفظ بافت بود
این پروژه بخشی از یک مجموعه بزرگی است که طبق قراردادی که شهرداری در سال ۸۳ با یکی از شرکت‌های زیرمجموعه مسکن و شهرسازی داشته، شروع شده است.
این شرکت قبلاً زیرمجموعه دولت بوده اما بعدها در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت و دولت هم در آن سهام دارد. مأموریت این شرکت این بود که در فضاهای فرسوده شهری ساخت و ساز انجام دهد.
محدوده پروژه «آفتاب یک» از خیابان سرخواجه شروع شده و یک بَر آن هم در خیابان امام (ره) که محور تاریخی است، قرار می‌گیرد و مغازه‌ها و خانه‌های زیادی هم باید در این منطقه تملک شود.
این پروژه بدون زمان و علیرغم ابهاماتی مصوب شد، به این منظور با دکتری مدیریت شهری گفتگو کردیم، رضا بیاتی به خبرنگار مهر گفت: پروژه آفتاب سال ۸۳ توسط عمران بهسازی شهری ایران که زیرمجموعه استانی آن به نام شرکت عمران مسکن سازان استان بود، شکل گرفت.
وی افزود: شرکت، خیابان سرخواجه را انتخاب کرد در حالی که رسالت آن این بود که باید بازآفرینی بافت فرسوده در محله‌هایی چون اسلام آباد، کوی محتشم، کوی عرفان و امام رضا (ع) صورت می‌گرفت.
بیاتی ادامه داد: نکته دوم اینکه آنجا باید مسکونی ساخته می‌شد ولی به منطقه تجاری تبدیل شد و نام این کار در طرح جامع مغایرت اساسی است و وقتی مغایرت پیش می‌آید باید به شورای عالی شهرسازی معماری رفته و مجوز بگیرد ولی آنها این کار را نکردند.
وی گفت: مدیرعامل شرکت که مدیر کل دفتر فنی هم بود منطقه را تکه تکه و طی چند مرحله از کمیسیون ماده پنج مجوز گرفتند.
بیاتی با بیان اینکه شرکت برخلاف رسالت خود و برای درآمدزایی کار را تجاری تعریف کرد، افزود: محل ساخت محدوه بافت تاریخی بود که متأسفانه نماینده میراث نتوانست به درستی از آن دفاع کند و طرح اجرا شد.
۱۷ درصد سهم پروژه متعلق به دولت است
وی با بیان اینکه ۱۷ درصد سهم این پروژه، سهم دولت است، تصریح کرد: پروژه در نقشه اولیه بلوک‌های مختلفی داشت و از وسط آن (خیابان سرخواجه به سمت امام) شریان شهری تعریف شده بود تا فضای تنفس داشته باشد اما در ادامه مدیرعامل شرکت زیر توافق زد و گفت آن طرح یک نقشه اولیه بود که ما بتوانیم سهام بفروشیم.
بیاتی گفت: علاوه بر بافت تاریخی دو خانه باارزش تاریخی که در شرف ثبت ملی هم بود در این ساخت و سازها تخریب شد.
وی با بیان اینکه مداخلات اینچنینی شکست خورده و متأسفانه این اشتباه در حال تکرار است، اظهار کرد: در دو پروژه قبلی تراکم پروژه کم نشد و سطح اشغال اضافه کردند و معبری را که قرار بود ایجاد شود دزدیده شد و اکنون ما با یک بدنه صلب در خیابان سرخواجه مواجه هستیم که برای آن به نسبت حجم ساخت و ساز معبری دیده نشده است.
بیاتی با بیان اینکه پیاده‌رو هم بیش از این عقب‌نشینی داشت، گفت: در نهایت این شد که در یک منطقه تاریخی به جای مداخله درست کاملاً نوسازی اتفاق افتاد.
نظام مهندسی هم هیچ نظارتی بر پروژه نداشت
وی افزود: نظام مهندسی هم هیچ نظارتی بر پروژه نداشت و در دوره‌ای هم تأسیسات ساختمان بر اثر وزش باد ریخت.
بیاتی تصریح کرد: اکنون به جای یک فضا متخلخل برای تنفس شهری یک غول یکپارچه ساخته شده که مشخص نیست چه دردی را از شهر دوا می‌کند.
وی با بیان اینکه ترافیک منطقه تجاری با مسکونی قابل مقایسه نیست تأکید کرد: با ساخت آن دو پروژه، بافت آسیب دید و حداقل آفتاب یک باید متوقف شود. حال چه کسی جوابگوی ترافیک آن منطقه است؟
بیاتی با اشاره به اینکه این مدل خراب کردن و ساختن منسوخ شده است، گفت: تنها شعار کافی نیست و باید حمایت از بافت تاریخی را با عمل نشان داد.
وی در خصوص تعهد شهرداری به انجام این پروژه خاطرنشان کرد: در دوره دوم شورا لایحه‌ای مصوب شده اما اکنون دوره پنجم است؟ مگر کسی می‌تواند برای پروژه‌ای ۱۴ سال تعهد بدهد.
بیاتی اظهارکرد: زمان تحویل این پروژه هم باید مشخص می‌شد و اینکه پروژه‌ای بدون زمان مصوب شده جای سوال است.
آیا موضوعات ترافیکی در طرح دیده شده است؟
وی با تأکید بر معماری سنتی این منطقه افزود: آیا حجم نسبت جمعیت مخاطب به معبر درنظرگرفته شده است؟ چه موضوعات ترافیکی دیده شده است؟ پارکینگ‌ها پروژه‌های قبلی کجاست؟
فاتح میرفندرسکی، رئیس انجمن حامیان بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سرزمین گرگان هم در گفتگو با خبرنگار مهر بر حفظ بافت تاریخی تأکید کرد.
در خصوص این پروژه با شهردار گرگان گفتگو کردیم، عبدالرضا دادبود به خبرنگار مهر گفت: به دلیل اینکه ساخت و ساز در مناطق فرسوده توجیه اقتصادی ندارد وزارت راه و شهرسازی تصمیم گرفت که شرکت‌هایی را تشکیل دهد و آنها پروژه‌های پیشگام در بافت فرسوده را تعریف کردند.
وی افزود: آفتاب یک هم بخشی از این پروژه است که مصوبات آن گرفته شده و میراث فرهنگی هم آن را تأیید کردند و بلوک به بلوک (سه بلوک تجاری و خدماتی و مابقی مسکونی) در حال ساخت است.
دادبود ادامه داد: شرکت از سال ۸۴ با فروش این پروژه به مردم شروع به تملک زمین کرد و سیستم آن «سهام پروژه» بوده است. بلوک یک، بزرگترین بلوک بوده که طراحی شده و همچنین به دلیل قرارگیری بخشی از آن در خیابان امام خمینی (ره) هزینه‌های تملک هم بالا است.
تغییری در قرارداد نسبت به گذشته نداریم
وی اظهارکرد: تغییری در قرارداد نسبت به گذشته نداریم و فقط عدد (تملک و پروانه) تغییر کرده و ما به ازای سهم پروانه به آنها اجازه دادیم که عقب‌نشینی کرده و به عنوان پیاده‌رو در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
دادبود گفت: شهرداری در این پروژه‌ها سهام ندارد و توافق این بوده که شهرداری بابت صدور پروانه مبلغی دریافت نکند و تعریض و عقب‌نشینی‌ها و عقب ساخت‌ها در اختیار شهرداری است.
شهردار گرگان با بیان اینکه در طرح بلوک یک، ارتفاع بنا را به دلیل قرارگیری در بافت تاریخی کاهش دادیم (دو طبقه رو همکف)، افزود: کل پروژه یک مصوبه دارد که اگر بلوک یک هم ساخته شود سقف تراکمی آن را پر نمی‌کند، پروژه ۳۰۰ درصد تراکم داشته که با بلوک یک ۲۸۰ درصد آن اجرا می‌شود.
پارکینگ به اندازه کافی در طرح دیده شده است
دادبود بدون اشاره به سطح اشغال و تراکم پروژه بیان کرد: پارکینگ به اندازه کافی در طرح دیده شده و علاوه بر آن تعداد ۴۰۰ پارکینگ از بلوک‌های قبلی باقی مانده که باید در طول پروژه تأمین شود.
وی گفت: شرکت باید تا قبل از اتمام مجموعه آفتاب به تعهدات خود عمل کند و ما هم طبق مقرراتی که داریم اگر تأخیری باشد حتماً جرایم را پیگیری می‌کنیم.
شهردار گرگان با بیان اینکه زمانبندی پروژه مطابق با پروانه‌ای است که صادر می‌شود، افزود: این پروژه در بافت فرسوده و بافت تاریخی قرار دارد ولی بخشی از ساختمان‌ها تملک شده و بلاتکلیف افتاده و چاله‌ای کنده شده و حتماً باید در آن پروژه‌ای اجرا شود.
دادبود گفت: وضعیت اکنون آنجا نابسامان است و اگر قرار بود امروز در مورد این طرح تصمیم بگیریم حتماً به گونه دیگری رفتار می‌کردیم اما طرح را تعدیل کرده و ارتفاع را کاهش دادیم.
شهرداری نگاه اقتصادی به این پروژه ندارد
وی با بیان اینکه بلوک‌های مسکونی منطقه هشت طبقه ساخته شده، تأکید کرد: شهرداری نگاه اقتصادی به این پروژه ندارد زیرا اگر چنین بود تعداد طبقات را کاهش نمی‌دادیم.
دادبود در خصوص ترافیک گفت: در خیابان امام (ره) به دلیل اینکه پارکینگ وجود ندارد خودروها کنار خیابان می‌ایستند و ترافیک افزایش می‌یابد اما در این پروژه پارکینگ تعریف شده و سایر مردم می‌توانند از آن استفاده کنند.
وی بیان کرد: مقرر شده که سرمایه‌گذار نقشه اولیه را آورده و ما روی معماری آن نظر دهیم و تلاش می‌کنیم که متناسب با بافت تاریخی باشد.
دادبود خاطرنشان کرد: در بازآفرینی بافت این نگاه را نداریم که همه ساختمان‌ها به همان شکل حفظ شوند، برخی از ساختمان‌ها و خیابان‌ها که ارزش تاریخی دارند باید حفظ و به برخی که فرسوده هستند هم با رعایت ملاحظات اجازه می‌دهیم که ساخته شوند.
حبیبه ابراهیمی مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان هم گفت: در خصوص این پروژه هنوز چیزی به ما اعلام نشده و مستنداتی تحویل داده نشده تا بررسی شود.
در کنار خسارت‌هایی که به شهر گرگان وارد می‌شود، یکی از سرمایه‌های معنوی گرگان هم با اجرای طرح آفتاب یک در خطر است و باید دور از هرگونه رفتار شتاب زده تصمیم منطقی در مورد آن گرفت.
اعظم محبی خبرگزاری مهر استان گلستان
golestanfarda@gmail.com
نظرات 0