حفاری غیرمجاز و مرمت غیر اصولی تیشه به ریشه تاریخ گرگان زد

حفاری غیرمجاز عمارت قاجاری رضاقلی نژاد در گرگان، به دستور میراث فرهنگی گلستان متوقف شد اما کارشناسان همچنان نگران تکرار این اشتباه به واسطه استفاده از نیروی غیر متخصص در آینده هستند.

تخریب آثار و بناهای تاریخی به دلیل فقدان رسیدگی به موقع متولیان میراث فرهنگی با توجیه محدودیت اعتباری، نگرانی کمی برای حامیان و فعالان میراث فرهنگی استان گلستان نبود که امروز استفاده از پیمانکاران غیرمتخصص هم مزید بر آن شده است.

تغییر در مرمت بخشی از پل آق قلا، مرمت غیراصولی جداره دیواره خیابان امام خمینی (ره) گرگان و برخی خانه های تاریخی مانند فاطمی، میرشهیدی و امروز هم حفاری غیرمجاز خانه رضاقلی نژاد حاصل استفاده از نیروی غیرمتخصص در حوزه تخصصی مانند مرمت آثار و بناهای تاریخی است. موضوعی که پس از انتشار در فضای مجازی مسئولان میراث فرهنگی ورود پیدا کرده و کار پیمانکار را متوقف کردند اما با اینحال کارشناسان و فعالان حوزه میراث فرهنگی نگران تکرار این اشتباه به واسطه استفاده از پیمانکاران غیرمتخصص در حوزه میراث فرهنگی هستند.

پیمانکار عمارت قاجاری گرگان پیشینه خوبی نداشت

رئیس انجمن حامیان بافت‌ها و محوطه های تاریخی سرزمین گرگان معماری خانه رضاقلی نژاد را منحصر به فرد می داند و می گوید: از آنجایی که مالک این عمارت یزدی بود معماری بنا هم به صورت کویری ساخته شد و همین امر باعث شده تا خانه رضاقلی نژاد در منطقه خاص باشد.

فاتح میرفندرسکی در گفتگو با خبرنگار مهر، می افزاید: باوجود اهمیت بنای خانه رضاقلی نژاد در انتخاب پیمانکار دقت کافی انجام نشد.

او با بیان این که پیمانکار خانه رضاقلی نژاد در گذشته مشابه حفاری غیرمجاز فعلی را در خانه میرشهیدی هم داشته، اضافه می کند: اما کارشناس میراث فرهنگی این اقدام را عادی اعلام کرده است.

به گفته این فعال میراث فرهنگی، حفاری غیرمجاز خانه رضاقلی نژاد به قطر ۲ متر و ارتفاع ۱۲ متر توسط پیمانکار انجام شده است که به جز آسیب برای بنا، هیچ توجیه علمی ندارد.

میرفندرسکی ضمن یادآوری این نکته که هنوز طرح مرمتی این بنا در میراث فرهنگی استان مصوب نشده، ادامه می دهد: کد مرمت هم برای این خانه تاریخی صادر نشده با این حال پیمانکار حوض را برداشته و حفاری انجام داده است.

بر اساس ماده ۵۶۴ قوانین مجازات اسلامی برای متجاوزین به میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری «هرکس بدون اجازه سازمان میراث فرهنگی و برخلاف ضوابط مصوب اعلام شده از سوی سازمان مذکور به مرمت یا تعمیر، تغییر، تجدید و توسعه ابنیه یاتزئینات اماکن فرهنگی، تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی مبادرت نماید، به حبس از ۶ ماه تا دو سال و پرداخت خسارت وارده محکوم می گردد.»

همچنین در ماده ۵۶۰ قوانین مجازات اسلامی آمده «هر کس بدون اجازه از سازمان میراث فرهنگی کشور، یا با تخلف از ضوابط مصوب و اعلام شده از سوی سازمان مذکور در حریم آثار فرهنگی - تاریخی مذکور مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آنها شود، یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید، علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارات وارده به حبس از یک تا سه سال محکوم می شود.»

حفاری خانه رضاقلی نژاد غیرمجاز بود

سرپرست پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی گرگان هم در این رابطه ضمن تائید اجرای این مواد قانونی برای افراد متخلف، حفاری انجام شده در خانه رضاقلی نژاد را غیرقانونی اعلام می کند و می گوید: هرگونه دخل و تصرف در آثار ثبتی غیرقانونی است و مشمول مجازات می شود.

عالیه ملک شاهکوهی در گفتگو با خبرنگار مهر، می افزاید: پیمانکار این بنای تاریخی مجوزی از میراث فرهنگی استان برای مرمت نداشته است به همین خاطر به محض اطلاع از حفاری دستور توقف کار صادر شد.

به گفته او، پرونده این پیمانکار به واحد حقوقی اداره کل میراث فرهنگی استان ارجاع شده در حال بررسی است و مطابق با بندهای قانونی پیگیری خواهد شد و دادخواستی علیه ایشان تحویل دادستانی می شود.

با توجه به اینکه عمر بناهای تاریخی مثل عمر انسان تمام می شود و بالاخره روزی فرا می رسد که نفس های آخر خود را بکشد، نباید از یک اثر توقع جاودانگی داشت اما از آنجایی که این آثار و بناها جزو میراث فرهنگی به شمار می روند و تاریخ و پیشینه این سرزمین محسوب می شوند باید تلاش شود تا عمر آثار و بناهای تاریخی بااقدامات اصولی، طولانی یا دست کم از تخریب بیشتر آن جلوگیری شود بنابراین به نظر می رود اجرای قانون مجازات اسلامی برای متجاوزین به میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری صرف نظر از اینکه دست افراد سودجو را کوتاه می کند کمک به حفظ تاریخ و پیشینه این سرزمین خواهد کرد.